In de zestien jaar dat ik werk heb ik één keer een vrouw als leidinggevende gehad. Een half jaar, toen werd de afdeling wegens kostenbesparingen opgedoekt. Van al mijn leidinggevenden heb ik veel geleerd, hoe het wel moet en hoe niet. Nu ik zelf een team aanstuur, vraag ik me af wat leiding geven voor mij betekent, als vrouw. Iets meer dan één voorbeeld was welkom geweest.
Andere methoden
Ik heb altijd bij technische bedrijven gewerkt: een energiebedrijf, een databedrijf en nu, als projectleider bij een netbeheerder. Omgevingen waarin veel mannen werken. Geen probleem, ik gedij goed tussen mannen. Als kind ging ik in de pauze al het liefst voetballen met de jongens.
Toch stoort het me dat ik bijna zonder uitzondering mannelijke leidinggevenden had. Is het voor vrouwen in technische organisaties nog steeds zo lastig om door te groeien? Vrouwelijke collega’s op mijn eigen niveau heb ik altijd gehad.
Die ene vrouwelijke leidinggevende pakte het anders aan dan de mannelijke leidinggevenden met wie ik daarvoor werkte. Ik had zelden zoveel zin om naar mijn werk te gaan als toen. Dat kwam natuurlijk niet alleen omdat ze vrouw was. Ze had wel andere methoden dan al die anderen.
Ze selecteerde een divers team, écht divers. Met andere achtergronden, opleidingsniveaus en skills. We startten met een teamuitje, nog voordat we iets ‘nuttigs’ hadden gedaan. Ze vroeg me wat ik wilde doen in plaats van te vertellen wat er moest gebeuren. Ze liet ons meedenken over de strategie. En ze stimuleerde mij een stap te zetten, die ik spannend vond. Ik werd Product Owner van een app development team. ‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het kan,’ zei ze. Pippi Langkous.
Leiderschap door vrouwen
In mijn zoektocht naar vrouwelijke voorbeelden startte ik met een persoonlijk ontwikkelingstraject: ‘Leiderschap door vrouwen’. Twaalf deelnemende vrouwen en één coach, ook vrouw, kwamen samen voor de eerste sessie. In een kring rond een bos bloemen deelden we met elkaar wat we uit dit programma hoopten te halen. Sommigen leidden afdelingen met honderd medewerkers, anderen waren net als ik projectleiders. Allemaal hadden we dezelfde vraag. Hoe ontwikkel ik me als leidinggevende, als vrouw?
‘Als ik binnenkom in een ruimte waar ik nog niemand ken, kijken mannen soms om mij heen om zich aan degene achter mij voor te stellen en dan moet ik zeggen dat ík de projectleider ben,’ zegt iemand. Een ander vertelt hoe zij op werk én thuis degene is die alle ballen in de lucht probeert te houden.
In die eerste sessie delen we onze levensverhalen maar wat ik ook zie zijn de strategieën die we hebben om met onze vrouwelijkheid om te gaan. De één is stoer, op het masculiene af, of heeft een autoritaire uitstraling, de ander zet haar vrouwelijkheid juist in om dingen gedaan te krijgen met een glimlach en een grap.
Imposter-syndroom
Zelf ben ik lang en aan het begin van mijn carrière droeg ik regelmatig hakken, zodat ik boven mijn hiërarchisch meerderen – mannen dus – uittorende. De hakken hielpen mij om me groter te maken dan ik me voelde. Inmiddels vertrouw ik op mijn werkervaring, maar nog altijd ben ik me in nieuwe, professionele situaties bewust van mijn vrouw-zijn. Ik voel dat ik me extra moet bewijzen.
Dit komt veel voor bij vrouwen. Vrouwen hebben vaker last van het ‘imposter-syndroom’ dan mannen. Ze zullen zichzelf eerder onder- dan overschatten. Mannen gaan soms mee in die onderschatting. Als ze zelf al niet denkt dat ze het kan…
Daarom was het zo belangrijk dat die ene vrouwelijke leidinggevende mij stimuleerde om Product Owner te worden. Ik had nog weinig kennis van software en IT-systemen, maar zoals zij voorspelde, leerde ik snel genoeg wat nodig was. Je hoeft geen expert te zijn om een team te leiden.
Na dit ontwikkeltraject weet ik misschien iets beter hoe het moet. Nee, wacht, dan weet ik precies hoe het moet. Dan kan ik goed met weerstand omgaan, heb ik de balans gevonden tussen sturen en delegeren en haal ik het beste uit mijzelf en mijn team. Ik begin dat imposter-syndroom al van me af te schudden.
In de ervaringen van de andere deelnemers herken ik mezelf, dat heb ik nu al gewonnen. Ineens heb ik een elftal vrouwelijke voorbeelden.
